RATOWNICTWO WODNE
W roku 2020, tak jak w latach poprzednich, duży nacisk położyliśmy na profilaktykę i działania prewencyjne. Profilaktykę w rozumieniu zajęć edukacyjnych z zakresu bezpieczeństwa na obszarach wodnych dla grup zorganizowanych prowadziliśmy oczywiście w mniejszym zakresie (zamknięte szkoły i inne placówki) – ale również (opis poniżej). Szeroko natomiast prowadziliśmy działania prewencyjne skierowane do użytkowników Jeziora Orzysz, Jeziora Wierzbińskiego i akwenów okolicznych, których (użytkowników) było sporo. Wykonaliśmy 258 patroli wodnych (w tym również – w okresach największego natężenia ruchu na jeziorze – z udziałem funkcjonariusza policji). Przeprowadziliśmy 4 akcje ratownicze z zakresu ratownictwa wodnego i kwalifikowanej pierwszej pomocy, w wyniku których uratowane zostało 6 osób. Przeprowadziliśmy również 2 interwencje techniczne oraz około 200 interwencji profilaktycznych dotyczących najczęściej braku kamizelek asekuracyjnych, wyskakiwania z jednostek pływających, pływania wpław bez asekuracji i oznaczenia w dużej odległości od brzegu oraz – co kontrolowała policja – pływanie jednostkami bez wymaganych uprawnień, pod wpływem alkoholu oraz brak dokumentów łodzi. Generalnie oceniamy, że w tym roku – prawdopodobnie ze względu na pandemię i mniejszą liczbę wyjazdów zagranicznych – było więcej użytkowników jezior niż w latach poprzednich.
Wykonywanie ratownictwa wodnego w roku 2020 dofinansowane zostały z budżetu Wojewody Warmińsko-Mazurskiego (2 zadania) oraz Województwa Warmińsko-Mazurskiego (1 zadanie).
W roku 2020 zabezpieczaliśmy ratowniczo zawody wędkarskie 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej na Jeziorze Orzysz oraz ćwiczenia desantu ze śmigłowca żołnierzy kawalerii powietrznej na Jeziorze Kępno.
Jezioro Orzysz ostatnimi laty staje się coraz bardziej atrakcyjnym wędkarsko akwenem, na którym coraz częściej rozgrywane są duże zawody wędkarskie lokalne i ogólnopolskie. Niestety, żadne z nich (poza zawodami 15 GBZ) nie posiadały zabezpieczenia ratownictwa wodnego prowadzonego przez podmiot uprawniony przez MSWiA do wykonywania ratownictwa wodnego i osoby posiadające uprawnienia ratownika wodnego zgodnie z Ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych. Mamy nadzieję, że organizatorzy wykażą więcej rozsądku już od najbliższych zawodów w 2021 roku, a nie dopiero, gdy dojdzie do tragedii. Radzimy brać przykład z wojska.

INTERWENCYJNA GRUPA RATOWNICZO-POSZUKIWAWCZA
Rok 2020 był również wyjątkowy ze względu na rozbudowę potencjału ratowniczego Interwencyjnej Grupy Ratowniczo-Poszukiwawczej Podwodnika działającej w ramach grupy ratownictwa wodnego. Znacząco poprawił się potencjał sprzętowy Podwodnika dzięki realizacji zadań publicznych:
- „Skuteczny Ratownik Podwodnik" – drugi rok realizacji 3-letniego zadania finansowanego z budżetu Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich na lata 2018-2030, w ramach którego sfinansowany został zakup większej łodzi z wymienionych poniżej i dofinansowana mniejsza;
- „Zakup mobilnego zestawu do ratownictwa wodnego" – realizowane z dofinansowaniem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu priorytetowego NFOŚiGW pod nazwą „Ogólnopolski program finansowania służb ratowniczych Część 1) Dofinansowanie zakupu specjalistycznego sprzętu wykorzystywanego w akcjach ratowniczych" (w ramach Porozumienia w sprawie współdziałania w zakresie zwalczania zagrożeń dla środowiska z dnia 30.10.2015 r. pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministrem Klimatu; obsługa i rozliczenie: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie); w ramach zadania zakupiony samochód, łódź i dofinansowana łączność;
- zadania na „Wykonywanie ratownictwa wodnego..." realizowane z dofinansowaniem z budżetu Wojewody Warmińsko-Mazurskiego oraz Województwa Warmińsko-Mazurskiego – dofinansowanie systemu łączności i drobnego sprzętu do ratownictwa wodnego.
W roku 2020 zakupione zostały w szczególności:
- samochód Toyota Hilux 4x4 przystosowany do działań ratowniczych i poszukiwawczych;
- łódź motorowa kabinowa Mazury 700 z silnikiem Mercury 200 KM przystosowana do działań z zakresu ratownictwa wodnego i specjalistycznego oraz działań poszukiwawczych;
- łódź motorowa Mazury 570 z silnikiem Envirude 50 KM przystosowana do działań z zakresu ratownictwa wodnego i specjalistycznego oraz działań poszukiwawczych;
- system łączności bezprzewodowej Motorola.
W związku z pandemią COVID-19 pozyskanie ww. sprzętu przesunięte zostało na koniec roku. Na chwilę obecną po okresie narodowej kwarantanny planowany jest cykl ćwiczeń ratowniczych związanych z użytkowaniem ww. sprzętu do działań ratowniczych oraz skonfigurowanie go z posiadanym już sprzętem (pływającym, do ratownictwa technicznego, wysokościowego, nurkowego i do poszukiwań podwodnych).
Oficjalne uruchomienie Interwencyjnej Grupy Ratowniczo-Poszukiwawczej w pełnym potencjale zaplanowane jest na rok 2021 po odbyciu ćwiczeń zgrywających, o czym zawiadomione zostaną stosowne służby.

ĆWICZENIA RATOWNICZE
Mimo trwającej pandemii przez większość roku 2020 nie zaprzestaliśmy prowadzenia ćwiczeń ratowniczych, ponieważ tylko w ten sposób możemy wpływać na wysoką jakość i mobilność działania. W minionym roku przeprowadziliśmy łącznie 24 ćwiczenia z zakresu:
- ratownictwa wodnego w okresie letnim i zimowym: tylko jedne ćwiczenia mogły być przeprowadzone na lodzie, i to bardzo kruchym; w okresie zimowym (na lodzie i wodzie) ćwiczyliśmy m.in. zastosowanie sań system woda – lód zakupionych w ramach PROO, ćwiczyliśmy głównie na Jeziorze Orzysz, ale uczestniczyliśmy też w 1 ćwiczeniach z innymi służbami (straż pożarna i policja) na zaproszenie KP PSP Pisz w Łupkach;
- ratownictwa nurkowego i poszukiwań podwodnych – tych było najwięcej z uwagi na konieczność wypracowania i ćwiczenia procedur z zastosowaniem sprzętu do ratownictwa poszukiwań podwodnych zakupionego w ramach PROO (w tym przewodowy sprzęt powietrzny z systemem łączności i telewizji podwodnej), ćwiczenia prowadzone na Jeziorze Orzysz oraz na rzece Narwi w okolicy miejscowości Wizna;
- kwalifikowanej pierwszej pomocy – w tym również ćwiczenia z KPP po wypadku na wodzie realizowane nad Jeziorem Strzelniki oraz Jeziorem Kisajno (z przedstawicielami innych organizacji proobronnych);
- ratownictwa wysokościowego – ćwiczenia na ściance wspinaczkowej w Ełku oraz na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej, z zastosowaniem przyrządów zaciskowych i zjazdowych i innego sprzętu alpinistycznego;
- ratownictwa technicznego z zastosowaniem sprzętu hydraulicznego holmatro – jedne ćwiczenia z zapoznania się ze sprzętem (szkolenie zakończone uzyskaniem certyfikatów) oraz w terenie – na auto złomowcu w okolicy Ełku.
16 spośród 24 ćwiczeń obejmowało techniki ratownictwa wodnego, nurkowego i poszukiwań podwodnych.
Wkrótce przed nami cykl ćwiczeń z zakresu wprowadzenia do działania nowego sprzętu zakupionego w 2020 roku.

WSPÓŁPRACA Z INNYMI SŁUŻBAMI
W marcu 2020 roku z inicjatywy Komendanta Powiatowego Policji podpisane zostało Porozumienie o współpracy pomiędzy Komendą Powiatową Policji w Piszu a stowarzyszeniem PODWODNIK Szkoła Ratownictwa, Sportów Wodnych i Obronnych. Współpraca polega na wspólnych działaniach na rzecz poprawy bezpieczeństwa w powiecie, w tym w szczególności na obszarach wodnych. W roku 2020 na mocy niniejszej współpracy zintensyfikowane zostały patrole wodne ratowników Podwodnika z funkcjonariuszem Policji (ponad 20 patroli prowadzonych przez 10 dni od czerwca do sierpnia). Podczas jednego z patroli uratowanych zostało i wydobytych z Jeziora Orzysz 4 poszkodowanych.
Dodatkowo, na prośbę Komendy Powiatowej Policji Interwencyjna Grupa Ratowniczo-Poszukiwawcza Podwodnika została zaangażowana do podwodnych poszukiwań śladów zdarzenia, w wyniku którego stracił życie mężczyzna na terenie gminy Biała Piska.
W roku 2020 z inicjatywy Komendy Wojewódzkiej Policji w Olsztynie podjęte zostały rozmowy z KWP Olsztyn na temat podjęcia współpracy w zakresie wspólnego prowadzenia działań poszukiwawczo-ratowniczych.
Oprócz KP Policji w Piszu posiadamy również podpisane porozumienie z Komendą Powiatową Straży Pożarnej w Piszu. W roku 2020, tak jak w latach poprzednich, uczestniczyliśmy na zaproszenie Komendanta Powiatowego w ćwiczeniach z ratownictwa dla różnych służb: PSP, OSP, WSP i podmiotów ratownictwa wodnego. Niestety, z powodu pandemii ćwiczenia odbyły się zaledwie jednokrotnie (w roku 2019 w ćwiczeniach łączonych uczestniczyliśmy 3-krotnie). Mamy nadzieję, że rok 2021 przyniesie więcej okazji do wymiany doświadczeń i wspólnych ćwiczeń.

BAZA RATOWNICZA
Działania ratownicze prowadziliśmy w oparciu o całoroczny posterunek ratownicząy na terenie Obozowiska Orzysz należącego do Ośrodka Poligonowego Wojsk Lądowych Orzysz. Korzystamy w niego w ramach współpracy z Ośrodkiem na mocy Planów współpracy Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi (jesteśmy wdzięczni za tę możliwość). Czas pandemii spowodował, że przez kilka miesięcy ośrodek był przeznaczony wyłącznie na cel walki z COVID-19, toteż na wiosnę korzystaliśmy jedynie z naszego pomocniczego posterunku na terenie ośrodka IRYS (również na mocy współpracy ze Stowarzyszeniem Właścicieli Domków Rekreacyjnych Ośrodka Wypoczynku Doraźnego Irys w Orzyszu).
W roku 2020 rozpoczęliśmy rozmowy na temat pozyskania gruntu nad Jeziorem Orzysz na terenie ośrodka Irys z przeznaczeniem na zorganizowanie bazy ratowniczej w miejscu, gdzie działania ratownicze będą najbardziej efektywne. Został złożony w tej sprawie do Burmistrza Orzysza stosowny wniosek.
Mamy nadzieję, że na szybkie i pozytywne rozpatrzenie wniosku, a tym samym na rozpoczęcie owocnej współpracy w zakresie poprawy bezpieczeństwa na terenie Gminy Orzysz również z jej władzami (zarządzającym obszarem wodnym Jeziora Orzysz i akwenów okolicznych).

SZKOLENIA Z ZAKRESU RATOWNICTWA
W roku 2020 prowadziliśmy szkolenia na ratownika wodnego w mniejszym zakresie niż w roku poprzednim (kiedy prowadziliśmy je jako podwykonawca projektu unijnego „Siła Kwalifikacji"). Łącznie przeszkolonych zostało 10 osób – członków organizacji proobronnych i uczniów klas mundurowych (w ramach projektu dofinansowanego przez MON). Mogło być więcej – na przeszkodzie stanęły głównie niewystarczające umiejętności pływackie kandydatów przy braku możliwości dodatkowego przeszkolenia z doskonalenia pływania przed przystąpieniem do kursu.
Dodatkowo przeszkolone zostały 23 osoby w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy i 4 przystąpiły do re-certyfikacji. Na liczbę osób przeszkolonych negatywnie wpłynęła epidemia i fakt, że od marca do czerwca niemożliwe były kursy w naszym województwie (niestety, część osób skorzystała z możliwości przeszkolenia w innych województwach). Większość osób to przedstawiciele organizacji proobronnych i klas mundurowych przeszkolonych w ramach projektu MON.
Najwięcej osób zostało uczestniczyło w kursach z dodatkowych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym: na płetwonurka i specjalizacje nurkowe przeszkolonych zostało 48 osób, a na sternika motorowodnego 38 kandydatów.

PROFILAKTYKA I EDUKACJA
W roku 2020 niemożliwa była tak szeroka jak w roku poprzednim akcja profilaktyczno-edukacyjna z zakresu bezpieczeństwa na obszarach wodnych. Nie mniej jednak, dzięki dużej aktywności z tym zakresie w okresie zimowym oraz w drugiej części roku – akcji skierowanej do placówek aktywnych – nie prowadzących zdalnego nauczania (przedszkola i specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze) przeprowadziliśmy 17 zajęć z zakresu bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych i podstaw udzielania pierwszej pomocy. Część zajęć przeprowadziliśmy w ramach programu „Mam moc – woda i pierwsza pomoc" z dofinansowaniem ze środków PFRON w dyspozycji Województwa Warmińsko-Mazurskiego.
Działalność profilaktyczno-edukacyjna z zakresu bezpieczeństwa na obszarach wodnych należy naszym zdaniem do najważniejszych zadań z zakresu dbania o bezpieczeństwo, stanowi też istotny element naszego zadania w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich. W roku 2020 prowadzona była również w ramach ogólnopolskiej kampanii Pływam bez promili.
Edukację w roku 2020 prowadziliśmy również w formie zdalnej – na zlecenie i we współpracy z Wydawnictwem Nowa Era przygotowaliśmy filmy edukacyjne o tematyce bezpieczeństwa nad wodą w okresie wakacyjnym oraz udzielania pierwszej pomocy.

ZWALCZANIE COVID-19
Epidemia COVID-19 jest z pewnością głównym tematem roku 2020. Już od początku jej obowiązywania musieliśmy dostosować procedury działania do nowych okoliczności, wprowadzić dodatkowe zasady bezpieczeństwa i środki ochrony – zarówno w ratownictwie wodnym, jak i prowadzeniu szkoleń i innych przedsięwzięć.
Zgłosiliśmy Wydziałowi Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego Warmińsko-Mazurskiego Urzędu Wojewódzkiego w Olsztynie gotowość do wykorzystania samochodu i kierowców do ew. transportu próbek i osób zdrowych. Na prośbę UW w Olsztynie wzięliśmy udział w akcji informacyjnej na temat zasad bezpieczeństwa.
W porozumieniu z Biurem ds. Programu Zostań Żołnierzem oraz Miejskim Ośrodkiem Pomocy Społecznej w Orzyszu pozostajemy w gotowości na wezwanie w sprawie pomocy seniorom.
Całe szczęście nasi członkowie w większości nie ucierpieli z powodu COVID-19. Osoby, które choroby przebyły, w części zdecydowały się na oddanie osocza.

Bardzo dziękujemy za pomoc i wsparcie w prowadzeniu działań ratowniczych:
- Wojewodzie Warmińsko-Mazurskiemu i Zarządowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego - za wsparcie wykonywania ratownictwa wodnego,
- Narodowemu Instututowi Wolności oraz Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - za dotacje na zakup sprzętu (a WFOŚiGW Olsztyn oraz MSWiA - za obsługę dotacji i programu priorytetowego),
- Ośrodkowi Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Orzysz oraz Stowarzyszeniu Właścicieli Domków Rekreacyjnych Ośrodka Wypoczynku Doraźnego Irys w Orzyszu - za użyczenie lokali i terenu na posterunki ratownicze,
- Wydziałowi Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego UW w Olsztynie, Komendzie Powiatowej Policji i KP Państwowej Straży Pożarnej w Piszu - za współpracę,
- Ośrodkowi Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Orzysz oraz 15 Giżyckiej Brygadzie Zmechanizowanej - za użyczenie obiektów do prowadzenia szkoleń z zakresu ratownictwa, KPP i dodatkowych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie,
- ratownikom zaangażowanym w dyżury (zwłaszcza społeczne), patrole, działania i ćwiczenia ratownicze.