RATOWNICTWO WODNE
W roku 2021, tak jak w latach poprzednich, wykonaliśmy sporo działań profilaktycznych i prewencyjnych. Wykonaliśmy 246 patroli wodnych oraz 14 pieszych lodowych z deską. Przeprowadziliśmy 16 interwencji z zakresu ratownictwa wodnego, w tym 4 akcje ratownicze, podczas których pomocy udzielono pomocy 12 osobom, 7 interwencji technicznych, z których 2 przeprowadzone były na terenie innych powiatów (ełckiego i ostródzkiego) oraz inne interwencje: akcje poszukiwawczo-ratownicze na wezwanie innych służb i inne. Przeprowadziliśmy również blisko 50 interwencji profilaktycznych dotyczących najczęściej braku kamizelek asekuracyjnych, wyskakiwania z jednostek pływających, pływania wpław bez asekuracji i oznaczenia w dużej odległości od brzegu. W roku 2021 Komenda Powiatowa Policji w Piszu dedykowała na Jezioro Orzysz łódź ratowniczą wraz z załogą policjantów wodnych, którzy wykonywali patrole średnio 2 razy w tygodniu. W związku z tym patroli łączonych Podwodnika z Policją było mniej niż w ubiegłym roku, natomiast patroli wszystkich służb – znacznie więcej, a przez co nastąpiła dalsza poprawa bezpieczeństwa na naszych akwenach. Policja – jak wiadomo – posiada więcej uprawnień i może kontrolować pod kątem pływania jednostkami bez wymaganych uprawnień, pod wpływem alkoholu oraz bez dokumentów łodzi. Generalnie oceniamy, że w tym roku – prawdopodobnie ze względu na pandemię i mniejszą liczbę wyjazdów zagranicznych – było więcej użytkowników jezior niż w latach poprzednich.
Profilaktykę w rozumieniu zajęć edukacyjnych z zakresu bezpieczeństwa na obszarach wodnych dla grup zorganizowanych prowadziliśmy oczywiście w mniejszym zakresie – ale również (opis poniżej). Szeroko natomiast prowadziliśmy działania prewencyjne skierowane do użytkowników Jeziora Orzysz, Jeziora Wierzbińskiego i akwenów okolicznych, których (użytkowników) było sporo.
Wykonywanie ratownictwa wodnego w roku 2021 dofinansowane zostały z budżetu Wojewody Warmińsko-Mazurskiego (2 zadania), Województwa Warmińsko-Mazurskiego (również 2 zadania) oraz po raz pierwszy w historii – Gminy Orzysz (1 zadanie). Oprócz kosztów bieżących dyżurów ratowniczych finansowane były z tych zadań (niektórych) zakupy części sprzętu.
W roku 2021 zabezpieczaliśmy ratowniczo zawody wędkarskie 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej na Jeziorze Orzysz oraz zabezpieczenie przepłynięcia wpław Jeziora Śniardwy. Nie odbyły się imprezy, które zabezpieczaliśmy w latach poprzednich, zapewne z powodu pandemii.
Jezioro Orzysz ostatnimi laty staje się coraz bardziej atrakcyjnym wędkarsko akwenem, na którym coraz częściej rozgrywane są duże zawody wędkarskie lokalne i ogólnopolskie. Niestety, żadne z nich (poza zawodami 15 GBZ) nie posiadały zabezpieczenia ratownictwa wodnego prowadzonego przez podmiot uprawniony przez MSWiA do wykonywania ratownictwa wodnego i osoby posiadające uprawnienia ratownika wodnego zgodnie z Ustawą z dnia 18 sierpnia 2011 o bezpieczeństwie osób przebywających na obszarach wodnych. Mamy nadzieję, że organizatorzy wykażą więcej rozsądku w 2022 roku, a nie dopiero, gdy dojdzie do tragedii. Zwłaszcza, że w październiku mają odbyć się tutaj zawody Pucharu Świata w wędkarstwie.
Przy omawianiu zagadnień związanych z ratownictwem wodnym należy wspomnieć, że w roku 2021 utrudnieniem w pełnieniu całorocznych całodobowych dyżurów ratownictwa wodnego była oczywiście pandemia i zmniejszona mobilność ratowników wodnych. W drugiej połowie roku nasz zespół zmagał się dodatkowo z trudnościami związanymi sytuacją na granicy polsko-białoruskiej – większość naszych ratowników to żołnierze 15 GBZ i innych jednostek, którzy są oddelegowani do pełnienia służby na granicy.

INTERWENCYJNA GRUPA RATOWNICZO-POSZUKIWAWCZA
Rok 2021 był również wyjątkowy, ponieważ nastąpiło oficjalne uruchomienie Interwencyjnej Grupy Ratowniczo-Poszukiwawczej Podwodnika w pełnym potencjale i wdrożenie specjalistycznego sprzętu do służby (po odbyciu ćwiczeń zgrywających). Uroczystość odbyła się 25 czerwca br., oprócz ratowników i innych członków Podwodnika przybyli znakomici goście reprezentujący Narodowy Instytut Wolności, samorząd terytorialny, współpracujące służby i podmioty. Pod koniec roku przesłaliśmy dodatkowo oficjalne zawiadomienie do służb i urzędów, ze specyfikacją posiadanego sprzętu (uczyniliśmy to po dokonaniu ostatnich zakupów).
Uruchomienie, wyposażenie i szkolenia ratowników Interwencyjnej Grupy Ratowniczo-Poszukiwawczej Podwodnika zrealizowane zostały w ramach 3-letniego zadania publicznego pn. „Skuteczny Ratownik Podwodnik" finansowanego z budżetu Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich.
Potencjał sprzętowy Podwodnika poprawił się w roku 2021 również dzięki realizacji innych zadań publicznych:
- zadanie „Lekki zestaw mobilny do ratownictwa wodnego" – realizowane z dofinansowaniem Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w ramach programu priorytetowego NFOŚiGW pod nazwą „Ogólnopolski program finansowania służb ratowniczych Część 1) Dofinansowanie zakupu specjalistycznego sprzętu wykorzystywanego w akcjach ratowniczych" (w ramach Porozumienia w sprawie współdziałania w zakresie zwalczania zagrożeń dla środowiska pomiędzy Ministrem Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Ministrem Klimatu; obsługa i rozliczenie: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Olsztynie); w ramach zadania zakupiony został quad ratowniczy oraz mała ratownicza łódź motorowodna;
- wyposażenie ratowników – skafandry ratownicze oddychające i kaski ratownicze pływające z przyłbicami i łącznością zakupione w ramach kilku zadań: „Lekki zestaw mobilny do ratownictwa wodnego..." oraz „Wykonywanie ratownictwa wodnego..." realizowane z dofinansowaniem z Województwa Warmińsko-Mazurskiego, „Wykonywanie ratownictwa wodnego na Jeziorze Orzysz" z dofinansowaniem Gminy Orzysz oraz „Skuteczny Ratownik Podwodnik w ramach PROO z dotacją NIW-CRSO.
W tym miejscu należy zaznaczyć, że jeszcze w listopadzie nie było pewne, że uda się zrealizować zadanie „Lekki zestaw mobilny do ratownictwa wodnego" z dofinansowaniem NFOŚiGW. Celem programu jest zakup sprzętu do prowadzenia akcji ratowniczych z 50% dotacją NFOŚiGW, co oznacza, że należy zgromadzić wkład własny w wysokości min. 50%. Zaplanowaliśmy zadanie w minimalnej wysokości czyli 200.000 zł z dotacją 100.000 zł. W planie – oprócz ww. sprzętu był jeszcze skuter wodny. Okazało się, że wzrost cen sprzętu, w szczególności skuterów, quada i kasków był tak duży, że wartość zadania znacząco wzrosła. Dodatkowo nie udało nam się pierwotnie pozyskać wystarczająco dużego wkładu z innych źródeł. Z ogromną radością informujemy, że z pomocą przyszli:
- Zarząd Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Biuro Dialogu Społecznego – udzielając dotacji na zadanie „Lekki zestaw mobilny do ratownictwa wodnego..." w wysokości 40.000,-.
- Firma KAI-Info Sp. z o.o. przesyłając darowiznę w wysokości 10.000,-.
Bardzo dziękujemy, że mogliśmy na Państwa liczyć!
Podsumowując – w roku 2021 zakupione zostały w szczególności:
- pojazd 4-kołowy typu quad 4x4 CAN AM OUTLANDER MAX XU+570 przystosowany do działań ratowniczych i poszukiwawczych, z przyczepą;
- łódź motorowa Mazury 400 z silnikiem suzuki 30 KM – pierwsza nasza typowo ratownicza łódź, która jest w stanie przepłynąć pod mostkiem między jeziorami Orzysz i Wierzbińskim, z przyczepą podłodziową;
- 10 wodoszczelnych gazoszczelnych oddychających skafandrów całorocznych o dużej wytrzymałości;
- 4 wodoszczelne gazoszczelne oddychające skafandry letnie;
- 6 lekkich kasków ratowniczych pływających, z przyłbicami, łącznością i osprzętem.

ĆWICZENIA RATOWNICZE
Mimo trwającej pandemii w roku 2021 nie zaprzestaliśmy prowadzenia ćwiczeń ratowniczych, a wręcz zrealizowaliśmy ich więcej niż w latach poprzednich. W minionym roku przeprowadziliśmy łącznie 34 dni ćwiczeniowych z zakresu:
- ratownictwa wodnego w okresie letnim i zimowym: w tym roku mieliśmy sposobność ćwiczeń na każdym rodzaju lodu; w okresie zimowym (na lodzie i wodzie) ćwiczyliśmy m.in. zastosowanie sań system woda – lód zakupionych w ramach PROO oraz deski lodowej, nie były niestety z powodu pandemii zorganizowane rokroczne zimowe ćwiczenia z innymi służbami (straż pożarna i policja);
- ratownictwa nurkowego i poszukiwań podwodnych – tych było dużo z uwagi na konieczność wypracowania i ćwiczenia procedur z zastosowaniem sprzętu do ratownictwa i poszukiwań podwodnych zakupionego w ramach PROO (w tym przewodowy sprzęt powietrzny z systemem łączności i telewizji podwodnej), ćwiczenia prowadzone na Jeziorze Orzysz oraz podczas akcji oczyszczania innych akwenów – Jezioro Ełckie, Żabie Oczko;
- kwalifikowanej pierwszej pomocy – w tym również ćwiczenia z KPP po wypadku na wodzie realizowane nad Jeziorem Orzysz (z przedstawicielami innych organizacji proobronnych);
- ratownictwa wysokościowego – ćwiczenia wyjazdowe na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej oraz podczas rajdu weteranów na Dolny Śląsk, z zastosowaniem przyrządów zaciskowych i zjazdowych i innego sprzętu alpinistycznego;
- ratownictwa technicznego z zastosowaniem sprzętu hydraulicznego holmatro pod wodą, jako element ćwiczeń z ratownictwa nurkowego.
20 spośród 34 ćwiczeń obejmowało techniki ratownictwa wodnego, lodowego, nurkowego i poszukiwań podwodnych.
Oprócz ww. mieliśmy przyjemność uczestnictwa w ćwiczeniach i szkoleniach organizowanych przez Grupę Poszukiwawczo-Ratowniczą Anikar-Mazury z zakresu prowadzenia poszukiwań terenowych z zastosowaniem sprzętu GPS oraz oprogramowania SIRON. To dla nas nowe tematy i cieszymy się, że tak wiele możemy się nauczyć od innej organizacji społecznej – dziękujemy!

WSPÓŁPRACA Z INNYMI SŁUŻBAMI
W 2021 roku z inicjatywy Policji podpisane zostało Porozumienie o wzajemnej współpracy w zakresie bezpieczeństwa publicznego na obszarze akwenów województwa warmińsko-mazurskiego pomiędzy Komendą Wojewódzką Policji w Olsztynie a stowarzyszeniem PODWODNIK Szkoła Ratownictwa, Sportów Wodnych i Obronnych. Porozumienie zakłada w szczególności:
- współdziałanie i wspomaganie działań poszukiwawczych za osobami zaginionymi,
- współdziałanie podczas konieczności przeprowadzenia niezwłocznej ewakuacji ludności,
- prowadzenie wspólnych ćwiczeń, manewrów oraz innych form doskonalenia zasobów ludzkich,
- ekspercką wymianę doświadczeń, literatury i materiałów edukacyjnych,
- współpracę w zakresie działalności profilaktycznej na rzecz poprawy szeroko pojętego bezpieczeństwa publicznego.
W roku 2021 na mocy niniejszej współpracy uczestniczyliśmy już w działaniach poszukiwawczych na Jeziorze Tuchlin.
Razem z nami Porozumienie z KW Policji w Olsztynie podpisała zaprzyjaźniona Fundacja Anikar - specjaliści od prowadzenia działań poszukiwawczych w terenie, a z którą również podpisaliśmy porozumienie o współpracy (pierwsze wspólne ćwiczenia i szkolenia już za nami).
Pierwsze jednak porozumienie w roku 2021 zawarte zostało (jeszcze przed wakacjami) z Komendą Powiatową Państwowej Straży Pożarnej w Ełku (to drugie po KP PSP w Piszu porozumienie Podwodnika ze Strażą Pożarną).

BAZA RATOWNICZA
Działania ratownicze prowadziliśmy w oparciu o całoroczny posterunek ratowniczy na terenie Obozowiska Orzysz należącego do Ośrodka Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Orzysz. Korzystamy z niego w ramach współpracy z Ośrodkiem na mocy Planów współpracy Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych z organizacjami pozarządowymi i innymi partnerami społecznymi (jesteśmy wdzięczni za tę możliwość). Korzystaliśmy również z naszego pomocniczego posterunku na terenie ośrodka IRYS (na mocy współpracy ze Stowarzyszeniem Właścicieli Domków Rekreacyjnych Ośrodka Wypoczynku Doraźnego Irys w Orzyszu).
W roku 2020 rozpoczęliśmy rozmowy na temat pozyskania gruntu nad Jeziorem Orzysz na terenie ośrodka Irys z przeznaczeniem na zorganizowanie bazy ratowniczej w miejscu, gdzie działania ratownicze będą najbardziej efektywne. W marcu 2021 podpisaliśmy umowę użyczenia, ale niestety tylko na 3 lata, co uniemożliwia zbudowanie infrastruktury w tym miejscu. Już sygnalizowaliśmy konieczność zmiany umowy – wysłużenie na długi okres lub najlepiej zakup z przeznaczeniem na budowę bazy ratowniczej. Mamy nadzieję, że nadchodzący rok przyniesie korzystne rozstrzygnięcia w tej sprawie.

SZKOLENIA Z ZAKRESU RATOWNICTWA
W ciągu roku 2021 nie prowadziliśmy szkoleń na ratownika wodnego, natomiast pod koniec roku rozpoczęliśmy kursy na ratownika wodnego i instruktora w zakresie ratownictwa wodnego we współpracy z Wyższą Szkołą Służby Pożarniczej dla studentów tej uczelni. Egzaminy zaplanowane są na wiosnę 2022.
Natomiast prowadzone były szkolenia w zakresie kwalifikowanej pierwszej pomocy - przeszkolonych zostało 28 osób i 18 przystąpiło do re-certyfikacji poprzedzonej szkoleniem przypominającym. Liczba uczestników kursów z dodatkowych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie wodnym to: na płetwonurka i specjalizacje nurkowe przeszkolonych zostało 27 osób, a na sternika motorowodnego i licencje na holowanie narciarza i innych obiektów pływających – 29 kandydatów.
Na liczbę osób przeszkolonych negatywnie wpłynęła epidemia. Większość osób przeszkolonych to żołnierze WOT, strażacy, przedstawiciele organizacji proobronnych i podmiotów ratownictwa wodnego.

PROFILAKTYKA I EDUKACJA
W roku 2021 niemożliwa była tak szeroka akcja profilaktyczno-edukacyjna z zakresu bezpieczeństwa na obszarach wodnych jak to czyniliśmy przed marcem 2020. Nie mniej jednak, przeprowadziliśmy 11 zajęć z zakresu bezpieczeństwa osób przebywających na obszarach wodnych i podstaw udzielania pierwszej pomocy, głównie na wolnym powietrzu oraz w dużych, dobrze wentylowanych salach.
Działalność profilaktyczno-edukacyjna z zakresu bezpieczeństwa na obszarach wodnych należy naszym zdaniem do najważniejszych zadań z zakresu dbania o bezpieczeństwo, stanowiła też istotny element naszego zadania w ramach Programu Rozwoju Organizacji Obywatelskich.

MIL MED CHALLENGE 2021 I INNE KONFERENCJE NAUKOWE Z ZAKRESU RATOWNICTWA
Podwodnik od początku działalności aktywnie działa w środowiskach naukowych. W szeregach naszego stowarzyszenia jest kilku profesorów i doktorów, również z zakresu bezpieczeństwa i ratownictwa, w tym wodnego i medycznego. Rokrocznie Podwodnik jest współorganizatorem lub partnerem konferencji naukowych poświęconych ratownictwu.
Najważniejszym przedsięwzięciem z tego zakresu była w 2021 współorganizacja Konferencji Naukowo-Szkoleniowej MIL-MED CHALLENGE 2021 dla personelu medycznego resortu Obrony Narodowej i Wojsk Sojuszniczych, której głównym organizatorem była 15 Giżycka Brygada Zmechanizowana (to wydarzenie to znacznie więcej niż konferencja). Pod okiem doświadczonych wykładowców i instruktorów szkoliło się około 100 uczestników z jednostek wojskowych, instytucji i stowarzyszeń.
Pierwszy etapem medycznego przedsięwzięcia była konferencja dotycząca postępowania na polu walki i w środowisku niemilitarnym. W kolejnych dniach odbyły się warsztaty szkoleniowe, które rozpoczęły się pokazem ćwiczeń z zakresu ratownictwa wodnego organizowanych przez Podwodnika na plaży miejskiej w Orzyszu. Warsztaty były doskonałą okazją do wymiany doświadczeń także na arenie międzynarodowej – udział w MIL MED Challenge wzięli również żołnierze Batalionowej Grupy Bojowej NATO stacjonujący na co dzień w Bemowie Piskim. Jednym z warsztatów, który cieszył się dużym zainteresowaniem wśród uczestników był konkurs praktyczny na najlepiej przeprowadzoną resuscytację krążeniowo-oddechową za pomocą fantomów z elektronicznym monitoringiem jakości RKO przeprowadzony przez Podwodnika.
Zwieńczeniem „MIL MED Challenge 2021" były zawody taktycznego ratownictwa medycznego przeprowadzone w warunkach zbliżonych do realnie panujących w strefie działań bojowych. Podwodnik zorganizował punkt z postępowania po podtopieniu (saper sprawdzający most wpadł do wody).
Za udział w konferencji, warsztatach i zawodach przyznano ratownikom medycznym punkty edukacyjne w ramach ustawowego obowiązku doskonalenia zawodowego. Dziękujemy 15 Giżyckiej Brygadzie Zmechanizowanej za zaufanie i możliwość współpracy, podczas której i my wiele się nauczyliśmy.
Stowarzyszenie PODWODNIK Szkoła Ratownictwa, Sportów Wodnych i Obronnych jest też rokrocznie partnerem konferencji naukowych poświęconych ratownictwu. Nasi członkowie są w komitetach naukowych tych konferencji, mają na nich również swoje wystąpienia (niektóre dotyczą Podwodnika). W 2021 były to:
IV Międzynarodowa konferencja naukowa pt. „Bezpieczeństwo, zarządzanie, medycyna i kultura fizyczna", pod patronatem honorowym Prezydenta miasta stołecznego Warszawy dnia 15 kwietnia 2021 r.
V Konferencja naukowa pt. „Kultura fizyczna – współczesne dylematy i wyzwania" dnia 1 lipca 2021 r.
Obie konferencje zorganizowane były przez Wyższą Szkołę Edukacja w Sporcie. Na wniosek jej szkoły podczas uroczystości inauguracji Interwencyjnej Grypy Ratowniczo-Poszukiwawczej podpisane zostało Porozumienie o współpracy w zakresie w szczególności współorganizacji konferencji, seminariów i sympozjów oraz wsparcia naukowego procesów dydaktycznych i badań naukowych.
Zaraz po nowym roku Podwodnik będzie Partnerem XXXIV Konferencji naukowej pt.: ,,Zimowa Szkoła Sportów Wodnych, Ratownictwa, Rekreacji i Rehabilitacji w Wodzie" (nie po raz pierwszy) i również wygłosimy na niej wystąpienie nt. działalności ratowniczej Podwodnika. Konferencja organizowana jest przez Okręgowe WOPR w Radomiu oraz Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu.

_____________________________________________________________

Bardzo dziękujemy za pomoc i wsparcie w prowadzeniu działań ratowniczych w roku 2021:
- Wojewodzie Warmińsko-Mazurskiemu, Zarządowi Województwa Warmińsko-Mazurskiego i Gminie Orzysz – za wsparcie wykonywania ratownictwa wodnego,
- Narodowemu Instytutowi Wolności oraz Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - za dotacje na zakup sprzętu (a WFOŚiGW Olsztyn oraz MSWiA - za obsługę dotacji i programu priorytetowego),
- Firmie KAI-Info Sp. z o.o. za udzielenie wsparcia w potrzebie
- Ośrodkowi Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Orzysz oraz Stowarzyszeniu Właścicieli Domków Rekreacyjnych Ośrodka Wypoczynku Doraźnego Irys w Orzyszu - za użyczenie lokali i terenu na posterunki ratownicze,
- Wydziałowi Bezpieczeństwa i Zarządzania Kryzysowego UW w Olsztynie, Komendzie Wojewódzkiej Policji w Olsztynie, Komendzie Powiatowej Policji i KP Państwowej Straży Pożarnej w Piszu i Ełku – za współpracę,
- 15 Giżyckiej Brygadzie Zmechanizowanej – za wszechstronną współpracę na rzecz poprawy bezoueczeństwa,
- szkołom i organizacjom współpracującym, w szczególności Fundacji Anikar, Wyższej Szkole Edukacja w Sporcie i ZDZ Giżycko,
- Ośrodkowi Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych Orzysz – za użyczenie obiektów do prowadzenia szkoleń z zakresu ratownictwa, KPP i dodatkowych kwalifikacji przydatnych w ratownictwie,
- ratownikom zaangażowanym w dyżury (zwłaszcza społeczne), patrole, działania i ćwiczenia ratownicze.